Araç konusunda bilgi sahibi olmanız gereken birçok konu vardır. Bunlar araç konusunda sıkıntı yaşadığınızda sizlerin problemi çabuk çözmeniz için yol göstericilerdir. Bunlardan biri de değiştirilmesi gereken bujilerdir. Bujiler konusunda bilmeniz gereken ilk şeylerden biri bujiler genellikle sürücülerin kullanım şekline bağlı olarak bir de kullanılan markaya göre değişiklik göstermektedir. Diğer yandan standart bir bujinin kullanım ömrü ise 15 bin km’dir.  Ancak bunun dışında kullanıma bağlı olarak bujilerin ömrünü kısaltan bir takım faktörler vardır. Bunlar bilindiğinde ve yapılmadığında aracınızdaki bujilerin ömrünü de standart kilometrelerine yükseltebilirsiniz. Bu noktada kullanım ve bujiler araç için oldukça önemli şeylerden biridir. İsterseniz gelin size bujilerin ömrünü kısaltan faktörleri kısaca anlatalım.

Buji ömrünü kısaltan faktörler nelerdir?

Araç içi şeylerin tabi ki de ömürleri vardır. Bu noktada kullanıma göre ömürlerinin değişkenlik göstereceğini de bilmelisiniz. Bununla beraber bujilerin ömrünün kısalmasına neden olan birinci durum kötü yakıtlardır. Bazen ucuz olacak diye almış olduğunuz kalitesi akaryakıtlar aracınızın buji ömrünü kısaltacaktır. Bu yüzden araç yakıtın önemi yazımızda da belirttiğimiz gibi araç için yakıtlar her ne kadar önemsiz gözükse de durum böyle değildir. Mutlaka bu konuya dikkat etmelisiniz. Bunun yanı sıra araçtaki teknik bir aksam yani motor bozukluğu da bujilerin ömrünün kısalmasına neden olabilir. Böyle bir durumda mutlaka aracı servise götürmelisiniz.

Bujinin kullanım süresini dolduğunu nasıl anlarım?

Bujiler konusunda bazı noktalar size yol gösterici olacaktır. Bu durumlardan en yaygını ise hali hazırda kullandığınız aracınız artık daha fazla yakmaya başlamışsa ya da sürüş esnasında tekletmeler yaşanıyorsa hatta araca depar arttırmaya çalıştığınız da bunda zorlanıyorsa bujilerinizin süresinin dolduğunu anlayabilirsiniz. Böyle durumlardaki araçlar hareket esnasında da yavaş kalkışa neden olacaktır. Böyle bir durumda artık bujinizin değişmesi gerektiğini bilmeli ve ona göre bir plan yapmalısınız. Aksi halde aracınız oldukça sıkıntılı bir süreç yaşayabilir.

 Aracın bujilerini kendiniz nasıl değiştirebilirsiniz?

Araçlar hakkında bilgiye sahibi olmak bazı işleri de kendinizin yapmasını mümkün kılar. Bu noktada zaten araç ile içli dışlı bir yapıya sahipseniz bujinizin yerini zaten bilirsiniz ancak bilmiyorsanız bunu kendiniz değiştirmeye kalkmayın. Çünkü aksi halde aracınız için daha kötü bir hale getirebilirsiniz.

Eğer biliyorsanız da ilk yapmanız gereken şey bujinize birkaç tur attırarak onun gevşemesini sağlayın elinizde hava verecek bir alet varsa örneğin basınç ya da fırça buranın çevresini temizleyin bunun nedeni bujiyi söktüğünüzde yuvanın içerisine bir şeylerin kaçmamasıdır. Eğer ki çok sıkılmış ise o zaman yağ veya pas çözücü damlatabilirsiniz. Tam olarak sökemezseniz silindir kafasına zarar verebilirsiniz.

Buji değiştirmede dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. Bunlardan biri de takış işleminde de bujinin ve motorun birbirine temas edecek olan yüzeyinin temiz olmasına dikkat edin sıkarken de tork anahtarı kullanmanız sağlıklı olacaktır. Önerilen ise ilk önce buji yerini bulana kadar elinizle sıkmak daha sonra anahtarla sıkmaktır. Bu oldukça önemlidir.

Bujinin Önemi Nedir?

Otomobillerde basit görünen, ancak görevi itibariyle kritik öneme sahip birçok parça bulunuyor. Bu parçalardan biri de aslında çok da bilinmeyen bujiler. İçten yanmalı motorların ateşleme sistemine dahil olan buji de bu küçük parçalardan biri. Buji ne demek veya buji ne işe yarar diye düşünüyorsanız, bu küçük motor parçası temelde çok basit bir göreve sahip fakat buna rağmen oldukça önemli bir parça. Buji, yanma odasındaki hava ve yakıt karışımının yanmasını sağlar ve bu işlemi gerçekleştirirken gerilim farklarından kaynaklı bir kıvılcım oluşturuyor. Bujinin elektrotları arasında oluşan kıvılcım için ateşleme bobininden gelen 20 ila 100 bin volt arasında bir gerilim kullanılıyor.  Bu da aslında bujilerin çalışma prensibi oluyor.

Diğer yandan bujilerle alakalı olarak bilmeniz gereken diğer bir husus ise dizel araç motorundaki hava-yakıt karışımı ateşleme yerine sıkıştırma yöntemiyle yakıldığı için, buji yalnızca benzinli motora sahip otomobillerde kullanılıyor. Bu noktada benzinli araç motorunda buji hangi zamanın sonunda ateşleme yapar sorusunun cevabı en çok merak edilenlerin başında geliyor. Bujiler benzinli motorda ateşlemeyi, pistonların yukarı doğru hareket ettiği sıkıştırma zamanının sonunda yapıyor. Bu da bilmeniz gereken diğer bir husus. Peki gelelim bujiler aracımızın içinde nasıl çalışıyor?

Buji nasıl çalışır?

Bujilerin çalışma prensibini bilirseniz bu noktada bir arızanın bujiden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlayabilirsiniz. Genelde porselen bir gövdeyle yalıtılan bujilerin ortasında nikel alaşımlı ve bakır çekirdeğe sahip bir orta elektrot bulunuyor. Buna göre ateşleme bobininden gelen yüksek voltajlı pozitif gerilim orta elektrottan geçerek negatif yüklü topraklama elektrotunda bir kıvılcım meydana getiriyor. Buji tırnağı veya şasi elektrotu olarak da bilinen topraklama elektrotu ise negatif yüklü bir parça. Negatif ve pozitif yüklere sahip elektrotlar arasındaki gerilim farkıyla kıvılcım oluşturan buji, yakıt-hava karışımını yakma işlemini bu şekilde gerçekleştiriyor. Bu özelliğiyle güvenli bir marş sağlamanın yanı sıra motor performansı ve sürüş güvenliği konularına doğrudan etki ediyor. Diğer yandan topraklama elektrotu veya şasi elektrotu olarak da bilinen buji tırnağı negatif yüklü bir parça. Negatif ve pozitif yüklere sahip elektrotlar arasında kıvılcım oluşturan buji, yakma işlemini bu şekilde gerçekleştiriyor. Böylece aracınızın ömrünü de uzatıyor.

Buji arızası nasıl anlaşılır?

Bujiler konusunda en çok merak edilen şeylerden biri de arızanın nal anlaşıldığı. Bu noktada bujiler temelde motordaki ateşlemeden sorumlu bir parça olduğu için otomobilin performansına doğrudan etki eden bir parça. Yani kısa hava yakıt karışımının ateşlenme kalitesi aracın performans ve verimliliğini etkilediği gibi emisyon değerlerinde de önemli bir rol oynuyor. Motorda çok sayıda bulunan bujilerden herhangi biri bile arızalandığında birçok problemi beraberinde getirebiliyor. Bu sebeple buji arızası problemlerine önemle yaklaşmak gerekiyor ve aracın performansını düşürdüğünden dolayı hemen de fark ediliyor. Diğer yandan bujilerle alakalı olarak yüksek sıcaklıklara maruz kalarak binlerce kilometre çalışan bujiler her ne kadar dayanıklı materyallerden üretilse de zamanla aşınıp görevini yerine getiremez duruma gelebiliyor. Böyle bir durumda acilen servise gitmeli ve buji değişikliğinizi yapmalısınız. Peki kişiler bujilerinde problemler olduğunu nasıl anlar? Bu noktada bazı adımları takip ederek bunu anlayabilirsiniz.  Pistonlar yüksek hızlarda hareket ettiği için yanlış zamanda ateşlenen bujiler otomobilde sarsıntı ve teklemelere sebep oluyor ise ya da bunun haricinde motordan vuruntu sesleri geliyorsa bujilere bir bakmalısınız. Diğer bir durum ise eğer marşa basıldığında araç geç çalışıyor veya çalışmıyorsa ya da ani hızlanmalarda gaz yememe, tekleme ve patlama sorunları görülüyorsa ve son olarak araç performansındaki düşüş ve yakıt tüketimindeki artış hissedilir seviyelerdeyse, aracınızın bujisinde bir arıza meydana gelmiş olabilir. Bu noktada acilen servise gitmeli ve bujilerinizin kontrollerini yaptırmalısınız.

Buji temizliği nasıl yapılır?

Buji arızaları konusu dışında diğer merak edilen şeylerden biri de temizliği. Öncelikle bujiler otomobillerin çalışmaya başlama ve güç kullanma kabiliyeti açısından hayati öneme sahip. Bu sebeple düzenli bir şekilde kontrol edilmeleri gerekiyor. Pürüzsüz ve atak kalkışlar, daha iyi bir yakıt ekonomisi ve daha düşük gaz salınımı sorunsuz çalışan bujilerin faydaları arasında yer alıyor. Buji fiyatları çok yüksek olmasa da herhangi bir arıza durumunda diğer parçaların hasar görmesine de sebep olabileceği için buji temizliği ve bakımını dikkatlice yaptırmayı ihmal etmemelisiniz. Bunun içinde yapabileceğiniz birçok yöntem bulunuyor. Buji bakımı için öncelikle yağ kalıntısını ve silindire yabancı maddelerin girişini engellemek için bujileri sökmeden, öncelikle silindir kapağının temizlenmesi gerekiyor. Bujilerin sökülebilmesi için genellikle lokma anahtar kullanılıyor. Bunu edinmek gerekiyor aksi halde bujilere hasar verebilirsiniz. Diğer bir adım ise bujileri çıkardıktan sonra ilk olarak tırnak aralıklarını kontrol etmek gerekiyor. Bunun için sentil çakısı adı verilen alete ihtiyacınız var. 0,05 mm ve 1 mm kalınlığı arasında değişen farklı uçlara sahip olan sentil çakısını orta elektrot ve buji tırnağı arasına sokarak aracınızın kullanım kitapçığındaki orijinal değeri bulmanız gerekiyor. Bu noktada orijinalliğe uymak çok önemli. Buna bir örnek vermek gerekirse, diyelim ki aracınız için ideal buji tırnak aralığı 0,6 mm ise bu değere sahip sentil çakısının tırnak aralığından elektrotlara hafifçe sürterek geçmesi gerekiyor. LPG’li araçlarda daha yüksek voltaj elde edebilmek için tırnak aralıklarının normalinden daha düşük tutulması gerekiyor. Tırnak aralığını daraltmak veya genişletmek için hafifçe kuvvet uygulayarak milimetrelik değişimler yapabilirsiniz. Son olarak ise elektrotların üzerindeki karbonlaşmayı ve kurumları fırça benzeri bir alet ile temizledikten sonra bujileri tekrar yerine takabilirsiniz. Eğer aracınız sorunsuz çalışıyorsa başarmışsınız demektir. Fakat bir sıkıntı yaşıyorsanız mutlaka bir servise giderek problemi anlamalısınız.