Türkiye'de Elektrikli Araç Şarj İstasyonları

Trafikte son dönemde elektrikli araçlar bir hayli çoğaldı. Bu noktada da en çok merak edilen şeylerden biri de elektrikli araç şarj istasyonları oldu. Çünkü çoğu kişi bu konu hakkında hala daha merak konusu. Tabi bununla birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hizmet veren elektrikli şarj istasyonu sayısı hızla çoğalmaya devam etmekte. Fosil yakıt tüketimini azaltarak çevre kirliliği ve küresel iklim değişikliğiyle mücadelede önemli katkı sağlayan elektrikli araçlar, yakıt maliyetini de minimum seviyeye indirmeye yardımcı oluyor. Bu yüzden de araç alacak kişiler artık bu çevreci araçlara daha yatkın oluyorlar. Bu yazımızda Türkiye’deki elektrikli araç şarj istasyonlarından bahsedeceğiz. Gelin hep birlikte öğrenelim. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nedir?

Elektrikli araç şarj istasyonu, elektrikle çalışan araçlarda bataryanın şarj edilmesini sağlamak için elektrik transferi gerçekleştirilen birimlere denir. Bu alanlar çoğu kişinin tahmin edeceği gibi belirli yerlerde bulunur. Tabi bu yerler kamusal alanlarda varken aynı zamanda ev ya da iş yerlerinde de olabilirler. Bu yerlerde herhangi bir görevli olmasına gerek yoktur. Sizler de rahatlıkla kimseye ihtiyaç duymadan batarya şarj işlemini kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Üstelik kredi veya banka kartınızla kendiniz ödeme yapabilir, bazı istasyonlarda uygulama üzerindeki online ödeme seçeneğinden de yararlanabilirsiniz. Bu kolaylık sayesinde de oldukça rahat edebilirsiniz. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonları Nasıl Çalışır?

Elektrikli şarj istasyonları ile ilgili en merak edilen şeylerden biri de bu çalışma yerlerinin nasıl prensibe sahip olduğudur. Aslına bakarsanız elektrikli aracınızı şarj etmekle, cep telefonu veya laptop şarj etmeniz arasında mantıksal açıdan büyük farklılık yoktur. Bu hem basit, hem de düşük maliyetli bir işlemdir. Araç şarj istasyonu üniteleri, alternatif akım (AC) ve doğru akım (DC) olmak üzere iki farklı şebeke türüne sahiptir.

• Alternatif akım (AC)

Bu alternatif akım aslında ev ve ofis ortamında bulunan prizlerde, sokak lambalarında kullanılan şebeke sistemidir. Daha kolay ulaşılabildiği ve daha ucuz olduğu için sıklıkla tercih edilir. Bu tip istasyonlarda genellikle hemen aracınızı şarj edemezsiniz. Bunun yerine güç dönüştürücü yardımıyla doğru akıma çevrilerek bataryaya iletilir. Elektrikli araçların güç dönüştürücüleri 3,7 kW ile 22 kW arasında kapasiteye sahiptir. Şarj hızı AC/DC dönüştürücüsünün gücüne bağlı olarak değişse de DC ünite şarj istasyonlarına kıyasla kısıtlı güçte çalıştığından, bataryayı yavaş şarj eder.

• Doğru akım (DC)

Doğru akımda gerçekleşen şey şudur; elektriğin doğrudan bataryaya aktarılmasına imkan veren şebeke hattıdır. Bataryaların şarj edilmesi DC gücü ile gerçekleşir. Günlük yaşamda kullanılan AC altyapılı şebekelerde, dönüştürücü adaptör olmaksızın bataryaya enerji depolanması mümkün değildir. Diğer yandan bu ünitelerinde elektrik AC/DC güç dönüştürücüsüyle iletilirken, DC şarj istasyonlarında aracı kullanımına gerek yoktur. Bu nedenle DC üniteler, batarya dolumunu 1-4 saat arası sürede gerçekleştirebilecek kadar hızlı şekilde çalışır ve bu da oldukça önemlidir. DC şarj istasyonları ortalama 22kW ile 360 kW arasında güce sahiptir. Batarya dolum süresi, batarya kapasitesine ve şarj gücüne göre değişkenlik gösterebilir. DC istasyonlarının kurulum maliyeti daha yüksek olduğundan, AC şebeke kullanan istasyonlara kıyasla daha yüksek ücret talep edilir.

Elektrikli Araç Şarj İstasyon Fiyatları Nedir?

Elektrikli araç şarj istasyonlarının fiyatları farklılık gösterebilir. Bu fiyatlandırma şarj istasyonlarında, kullandığınız şarj ünitesinin kW gücüne göre ve dakika bazında fiyatlandırma yapılır. Son dönem de elektriğe gelen zam oranında elektrikli araç şarj istasyonu ücreti zamanla değişmekle birlikte, Haziran 2022 itibariyle; AC tipi istasyonlarda ücretler 7,4 kW'a kadar dakikası 60 kuruştan, 11 kW üzerinde dakikası 1,30 TL’den hesaplanır. Hızlı şarj imkanı bulunan DC istasyonlarında ise 50 kW’a kadar dakikada 4 TL, 90 kW üstü için dakikada 8,90 TL ücret alınmakta. Buna göre sizler de bu ücret karşılığında aracınızı şarj edebilirsiniz. 

Türkiye’de Elektrikli Araç Şarj İstasyonları Nerede Bulunur?

Son dönemde elektrikli araçların sayısının artması ile birlikte Türkiye’nin 81 ilinde elektrikli şarj istasyonu yer almaya başlamıştır. Diğer yandan halka açık şarj istasyonu sayısı 2000’i geçerken, elektrikli araç şarj ünitesi sayısı 3457 olarak açıklanmıştır. Bu sayıya bağlı olarak %15’i hızlı şarj istasyonu şeklinde de adlandırılan DC istasyonlarıdır. Türkiye’de İstanbul başta olmak üzere büyük şehirlerdeki elektrikli şarj istasyonu ağı, küçük kentlere oranla daha gelişmiş durumdadır. Elektrikli şarj istasyonu sayısında İstanbul’u; İzmir, Ankara, Antalya ve Bursa takip etmektedir. Kırsal alanlardan ve otoyollardan ziyade kent merkezlerinde, elektrikli otomobil şarj istasyonları daha yoğun olarak görülür.

Bu noktada elektrikli şarj istasyonu firmaları da oldukça önemlidir. Türkiye’de bu konuda öncü birçok firma bulunmaktadır. Elektrikli araç şarj istasyonu sahibi firmalar arasında; Eşarj, ZES, Sharz.net, Voltrun ve Gersan sayılabilir. Bunlara Tesla, Togg ve Kalyon EV’in de sene içinde katılacak olmasıyla birlikte şarj üniteleri daha fazla yaygınlaşacak ve istasyonlara erişim kolaylaşacaktır. 2022 rakamlarına göre ülke genelinde 1016 ZES şarj istasyonu bulunurken, Eşarj istasyonları 496 şubeyle hizmet vermekte. Ayrıca Sharz.net 300, Voltrun 300+, Gersan 92 adet elektrikli şarj istasyonu ile sektördeki başlıca firmalar arasında yer alır.

Elektrikli şarj istasyonları; yol kenarlarında, benzin istasyonlarında, üniversite kampüslerinde, alışveriş merkezlerinde, otel ve restoranlarda bulunabileceği gibi, ev ve iş yerlerinde kurulumu yapılarak da kullanılabilir.

Türkiye’deki En Hızlı Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nerede?

Hızlı şarj istasyonları Supercharger ve Rapid Charger olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrıma göre aslında Türkiye’de Supercharger olarak tabir edilen ve çoğunluğu 50-100 kW güce sahip istasyonlar mevcuttur. Bunlar arasında en hızlısı, ZES’in Manisa’daki Oksijen 0375’te açtığı 180 kW gücündeki şarj istasyonu olarak bilinmektedir. 2022’nin ilk yarısında DBE Holding iştiraki FOUR tarafından, Siemens işbirliğiyle Türkiye’ye ilk Rapid Charger cihazlarının kurulacağı, 300 kW çıkış gücüyle çalışan bu hızlı şarj ünitelerinden 50 adet satın alınacağı duyurulmuştur. Proje hayata geçerse, elektrikli araçların 25 dakika gibi kısa bir sürede şarj edilmesi mümkün olabilecektir. Tüm bunlar dışında Türkiye’deki elektrikli şarj istasyonlarının %37’sine ev sahipliği yapan İstanbul’da, 2022 verilerine göre 600 civarında elektrikli araç şarj istasyonu bulunur. Bununla beraber İstanbul dışında diğer oranların en yüksek olduğu şehir Ankara’dır. Yetkililer tarafından yapılan açıklamalara göre Ankara’da 300 kadar elektrikli şarj istasyonu mevcuttur. Son olarak ise İzmir’de 2022 itibariyle 300 dolayında araç şarj istasyonu yer alır.

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kaç Kw?

AC türündeki, ev tipi tek faz şarj cihazları, 3,5 kW veya 7 kW kapasiteye sahip çeşitlere ayrılır. Üç faz (trifaze) AC şarj üniteleri, 11-22 kW gücündedir. DC şarj istasyonlarının kapasitesi 24 kW- 180 kW arasındadır. Türkiye’de henüz bulunmayan DC Rapid Charger üniteler, 350 kW’a kadar güce ulaşabilir.

Şarj İstasyonu Eve Kurulabilir miyiz?

Şarj istasyonları konusunda en merak edilen şeylerden biri de bu sistemin evde olup olmayacağıdır. Buna göre elektrikli araç şarj istasyonu eve kurulabilir. Tablet ve cep telefonunuzu nasıl şarj ediyorsanız, elektrikli aracınızı da aynı biçimde evde şarj etmeniz mümkündür. Sadece bunun için gerekli ekipmanların kurulumunu gerçekleştiren araç markaları olduğu gibi, şarj noktası kurulum işlemi yapan özel firmalar da mevcuttur. Eğer böyle bir isteğiniz var ise firmalardan yardım alabilirsiniz. Diğer yandan bu firmaları seçerken çok dikkat etmelisiniz çünkü aracın bataryasına yanlış elektrik akımı verilmesinden dolayı meydana gelebilecek zararların önüne geçmek için, kurulumun profesyonel teknik ekipler tarafından yapılması büyük önem taşır. Peki elektrikli şarj istasyonları nasıl kurulmaktadır?

Elektrikli Şarj İstasyonları Nasıl Kurulur?

Bireysel kullanım amaçlı şarj noktası kurulurken bazı şeyleri bilmeniz ve yapmanız gerekmektedir. Bunun için öncelikle şebekenin kaç faz olduğu ve araç bataryasının kaç kW’a kadar şarjı desteklediği öğrenilmelidir. Tesisata ve aracın kapasitesine uygun şarj cihazı seçilmesi gerekir. Şarj istasyonları fiyatları döviz kuruna göre değişmekle birlikte, günümüz şartlarında ev tipi prizlere bağlanarak kullanılabilen, AC türü, tek faz 3,5 kW hızındaki şarj sistemiyle çalışan şarj cihazlarının, kurulumu ile birlikte piyasadaki en düşük maliyeti 5000 TL civarındadır. Bunlar bir otomobilin bataryasını ortalama 20 saatte tamamen doldururken, daha yüksek hızda şarj edebilen AC altyapılı, tek faz 7 kW kapasitesindeki şarj cihazları ile bu süreyi 10 saate düşürmek mümkündür.  Diğer yandan sanayi tipi prizlerle kullanılabilen bu sistemin maliyeti 7 ila 10 bin TL arasında değişir. 

11-22 kW hızındaki üç faz şarj cihazlarının kurulumu ise üçlü sigorta duvar montajı ve izolasyonlu tesisat bağlantı kablosu gerektirir, cihazların kalitesine göre 4 binden 30 bin TL’ye kadar değişen fiyat aralığında yapılabilir. 

Evde kurulan tek faz şarj noktalarında aracınızı 10-20 saatte şarj edebilirsiniz. Fakat bu durumu daha kısa sürede de yapabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken aracınızı, dışarıdaki istasyonlarda 1 saat gibi kısa bir sürede şarj edebilirsiniz. Özellikle DC şarj ünitesine sahip istasyonlarla kıyaslandığında, evinizdeki akımın düşük olması sebebiyle karşılaşılan bu süre farkı sizin için sorun yaratmayacaksa, aracınızı evinizde de şarj edebilirsiniz.

Elektrikli Şarj İstasyonu Kurmanız için Sebep Nedir?

Elektrikli şarj istasyonu kurmanız için birçok sebep bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;

• Şarj noktası kurulumu evinizin kendi belirlediğiniz yerinde, birkaç saat gibi bir sürede tamamlanabilecek kadar basittir. Bu konuda herhangi bir sorun yaşamazsınız.

• Eve yapacağınız şarj istasyonu ile artık dışarıdaki şarj istasyonlarına gitmenize gerek kalmayacaktır.

• Fosil yakıtlarla karşılaştırıldığında, yakıt giderlerini düşürür ve kurulum maliyetini kısa zamanda telafi eder.