Rayiç Bedeli Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Gayrimenkul alanında her geçen gün farklı terimler hayatımıza giriyor. Öyle ki bilindiği gibi konut ve emlak son dönemde en iyi yatırımlardan biri. Bu noktada yatırım konusunda bilgi sahibi olmak çok önemli. Aksi halde yatırım konusunda bilinçsiz bir hareket oldukça kötü sonuçlara neden olabilir. Buna göre gayrimenkul alım-satımında bilinmesi gereken terimlerden biri de rayiç bedelidir. Buna göre rayiç bedel sayesinde alacağınız ya da satacağınız taşınmazın, pazar değerinin altında olması engellenir. Gelin şimdi; rayiç bedeli ne işe yarar, rayiç bedeli hesaplama nasıl yapılır, inceleyelim.

Rayiç Bedeli Nedir?

Gayrimenkul konusunda yatırım yapmak isterseniz bu alanda oldukça bilgili olmalısınız. Çünkü yatırım konusu ciddi bir süreçtir. Yanlış yapacağınız şeyler maddi ve manevi olarak sizleri oldukça kötü etkileyebilir. Bu noktada bilmeniz gereken çok şey vardır. Bunlardan biri de yatırım konusunda önemli olan rayiç bedelidir. Rayiç bedeli kısaca bir şeyin piyasasındaki alım-satım değeri olarak açıklayabiliriz. Bu terim genellikle arsa, ev gibi gayrimenkuller için kullanılan araç piyasasında da oldukça önemlidir. Çünkü hem gayrimenkul hem de araçta alım-satım işlemleri, belirlenen rayiç bedelin altında yapılamaz. Sizler de bu piyasaya göre bir yatırım yapabilir ve rahat edebilirsiniz. 

Rayiç Bedeli Hesaplanırken Hangi Kriterler Değerlendirilir?

Bir gayrimenkulün ya da ürünün pazar değerini hesaplayabilmek için güncel koşullar da göz önünde bulundurulur. Aksi halde sıkıntı olabilir. Bu nedenle rayiç bedel hesaplaması bazı kriterler doğrultusunda yapılır. Peki, rayiç bedeli hesaplaması için ne gibi özellikler değerlendirilir? İşte, hesaplama sırasında dikkate alınan bazı kriterler:

 Taşınmaz malın bulunduğu lokasyon ve şehir merkezine yakınlık

 Mahalle ve sokak bilgisi

 Gayrimenkulün yer aldığı bölgedeki arz-talep dengeleri

 Bina yaşı

 Konutun toplu taşıma olanaklarına olan yakınlığı

 Konutun hastane, okul gibi noktalara olan yakınlığı

 Konutun AVM, tiyatro, sinema, spor merkezi gibi sosyal alanlara olan yakınlığı

 Konutun manzarası

 Konutun bulunduğu bölgenin tarihi

Bu sıraladığımız kriterler elbette konut, arsa gibi gayrimenkuller için geçerli. Söz konusu araç rayiç bedeli olduğunda tabii ki farklı kriterler göz önünde bulunduruluyor:

 Aracın markası

 Aracın modeli

 Aracın üretildiği yıl

 Aracın kaza geçmişi vb.

Ayrıca araç rayiç bedeli, kasko hesaplamasında ve hasar durumunda kaskonun hasarı karşılaması konusunda da büyük önem taşıyor. Çünkü oluşan hasar, araç rayiç bedeli üzerinden hesaplanıyor ve bu, araç sahibinin hasar için aracın güncel bedeli üzerinden ödeme alabilmesini sağlıyor. İşte, “Araç rayiç bedeli ne işe yarar?” sorusunun en önemli cevabı bu.

Rayiç Bedel Nasıl Hesaplanır?

Rayiç bedeli alakalı olarak en merak edilen şeylerden biri de bu bedelin nasıl ödendiğidir. Gayrimenkulün günümüz piyasasındaki alım-satım değeri yani rayiç bedeli belediyeler tarafından belirleniyor. Yani belediyelerden bu bilgiyi edinebilir ya da e-Devlet’in “Belediyeler” sayfasından rayiç bedeli sorgulama yapabilirsiniz. Şimdi, gayrimenkulün metrekare başına düşen rayiç bedeli hesaplaması nasıl yapılır, anlatalım.

 Rayiç bedeli hesaplamak için hesaplaması yapılmak istenen gayrimenkulün bulunduğu semtteki 3 taşınmazın toplam rayiç bedellerini toplayın.

 Ardından bu 3 konutun metrekarelerini de toplayın.

 Toplam rayiç bedeli, toplam metrekareye bölün.

 Çıkan sonucu, hesaplamasını yapmak istediğiniz evin metrekaresi ile çarparak metrekare başına çıkan rayiç bedeli bulun.

Dilerseniz metrekare başına düşen rayiç bedeli Gelir İdaresi Başkanlığının “Arsa ve Arazi Asgari Metrekare Birim Değerleri” sayfasından arama yaparak hesaplamaya gerek kalmadan kolayca öğrenebilirsiniz. Araçların rayiç bedelini öğrenmek için ise uzun uzun hesaplamalar yapmanıza gerek yok.  Türkiye Sigorta Birliği tarafından belirlenen bu bedeli, “Kasko Değer Listesi” sayfasından öğrenebilirsiniz. Bu bilgiler konusunda işlerinizi kısa sürede halledebilir ve gayrimenkul konusunda kafanızdaki soru işaretlerini yok edebilirsiniz. 

Rayiç Bedel Türleri Nelerdir?

Rayiç bedel türleri, ilgili olduğu kıymetlere göre adlandırılır. Bu sayede konut ya da diğer yatırımlar için ne yapmanız gerektiğini bilirsiniz. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Araç Rayiç Bedeli: Araçların değeri markasına, modeline ve içerdiği özelliklerine göre değişiklik gösterir. Araç rayiç bedeli, aracın alım satım işlemlerinin yapıldığı günkü değerini ifade eder. Diğer yandan araç rayiç bedeli, özellikle kasko sigortası yaptırılırken kasko bedelinin belirlenmesi noktasında önemlidir. Bir diğer deyişle kasko, rayiç bedel dikkate alınarak hesaplanır. Araç alım satım işlemleri yapıldıktan sonra alıcı, ayrıca araç sigortası yaptırarak aracını sigorta güvencesi kapsamına alabilir.

• Konut Rayiç Bedeli: Bir konutun alım satım işleminin yapıldığı tarihteki satış ve sürüm değerini kapsayan türdür. Konut rayiç bedeli, esasen taşınmazın piyasadaki değeridir. Öte yandan emlak vergisinin esas alındığı konut rayiç bedeli de vardır. Bu değer, taşınmazın minimum değeri dikkate alınarak hesaplanır. Eklemek gerekir ki taşınmazın satış bedeli, belirlenen rayiç bedelden düşük olamaz. Konut rayiç bedelinin önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır.

• Arsa Rayiç Bedeli: Arsanın özellikleri dikkate alınarak hesaplanır ve arsanın piyasadaki alım satım değerini ifade eder.

• Tapu Rayiç Bedeli: Konutların ve arsaların rayiç bedeline verilen genel addır.

Rayiç Bedel Hesaplanırken Dikkat Edilmesi Gereken Kriterler Nelerdir?

Rayiç bedel hesaplanırken dikkat edilmesi gerekenler konut, arsa ve araç için ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Aksi halde hesaplamalarınızda yanlışlıklar olabilir ve bu noktada maddi ve manevi olarak sıkıntı yaşayabilirsiniz. Bunun için gelin dikkat edilmesi gereken şeylere bir bakalım.

1. Konut Rayiç Bedeli için Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Taşınmazın yer aldığı semtteki arz- talep durumu

• Taşınmazın manzarası

• Şehir merkezine olan mesafe

• Konutlar için taşınmazın yaşı

• Toplu taşıma, okul, hastane, eczane gibi yerlere ulaşım durumu

• Alışveriş merkezi, spor salonu, sinema gibi sosyal etkinlik alanlarına olan mesafe

• Yıpranma payı

• Semtteki yapılaşma durumu

2. Arsa Rayiç Bedeli için Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Arsanın yer aldığı bölge

• Bölgedeki imar durumu

• Arsanın genişliği ve kullanım verimliliği

• Etraftaki sosyal alanlar ve şehir merkezine yakınlık

• Tarım faaliyetlerine uygunluk durumu

3. Araç Rayiç Bedeli için Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Aracın yaşı

• Motor ve beygir gücü

• Aracın markası ve modeli

• Kaza geçmişi

Rayiç Bedel Nasıl Öğrenilir?

Rayiç bedel ile ilgili olarak en merak edilen şeylerden biri de bu bedeli nasıl öğreneceğizdir. Buna göre tabi ki de akla ilk olarak e-devlet sistemi gelmektedir. Rayiç bedeller e-devlet sistemi üzerinden veya resmi kurumlardan öğrenilebilir. Bunun için yapmanız gereken ilk şey e-devlet aracılığıyla konut rayiç bedelini öğrenmek için öncelikle sisteme giriş yapılmalıdır. Sonrasında konutun bulunduğu belediye seçilir. “Arsa metrekare birim değeri sorgulama” sekmesine tıklandığı zaman ekranda bir form görülecektir. Bu forum eksiksiz doldurularak rayiç bedel öğrenilebilir.

Diğer yandan bu konuda bilmeniz gereken şeylerden biri de bir konutun rayiç bedeli, ilgili konutun bağlı bulunduğu belediyeye giderek de öğrenilebilir. Bunun için tapu üzerinde yer alan ada, parsel numaraların ve kimlik bilgilerinin verilmesi gerekir. Arsa rayiç bedel sorgulama işlemi için de aynı prosedürler geçerlidir. Araç rayiç bedelini öğrenmek için Türkiye Sigortalar Birliği (“TSB”) tarafından yayınlanan kasko değer listesi ve araç satışı yapılan ilanlar takip edilebilir. TSB kasko değer listesi üzerinden araç rayiç bedelleri sorgulanabilir. Bunun için aracın yaş aralığının tercih edilmesi yeterlidir. Bu konuda dikkatli olmanız çok önemlidir. 

Rayiç Bedel Nereden Alınır?

Bir konutun veya arsanın rayiç bedeli bilgisinin yer aldığı evrak rayiç bedel belgesi olarak adlandırılır. Rayiç bedel almak için gerekli evraklar ile birlikte yetkili mercilere başvurulması gerekir. Konutlar ve arsalar için bu merci, bağlı bulundukları belediyedir. Bu konuda bilgili olmak işlerinizin daha kısa sürede bitmesine ve istediğinizi elde etmenize de imkan verir. Bu yüzden bu konulara dikkat etmeniz çok önemlidir. 

Tapu Rayiç Bedelinin Önemi Nedir?

Çoğu kişi için konut alım satım oldukça basit gözükebilir. Fakat bu durum böyle değildir. Öyle ki bunun için yapılması ve dikkat edilmesi gereken birçok detay vardır. Bunlara dikkat etmediğiniz ise devlet işlerinde birçok problem yaşayabilirsiniz. Buna göre hem arsa hem de konut satışında tapu rayiç bedeli üzerinden işlem yapılır. Konut alım-satımında tapu rayiç bedelinin altında işlem yapılırsa vergi konusunda problem çıkar. Böyle bir sorun yaşamak istemiyorsanız ekstra olarak dikkat etmelisiniz. Konut alım-satımında veya ev için kredi çekerken mutlaka tapu rayiç bedelini belirtmen gerekir. Yanlış beyanda bulunduğun takdirde kredi ve ev işlemlerinde haksız kazanç elde edeceğin için bu durum suç olarak kabul edilir. Bu nedenle ödemen gereken tapu harcının %25’i oranında faiz uygulanır. Dolayısıyla da aradaki farkın tahsil edilmesi gerekir. Bu da oldukça maliyetli bir durumdur. Bu yüzden böyle bir işlemde yavaş ve doğru hareket etmek çok önemlidir. Aksi halde dediğimiz gibi suç işlemiş olabilirsiniz. Bunun için güvenilir sigorta firmaları ile çalışmak çok önemlidir. Kendi alanlarında güvenli ve uzman firmalar sizlere bu işlemler için yardımcı olacaktır. Bunun için acele etmeden işlemlerinizi yaparak kısa sürede işlemlerinizi olumlu olarak sonuçlandırabilirsiniz.