Gayrimenkul İktisap Bedeli Nedir?

Son dönemde kişilerin yaptıkları en büyük yatırımlardan biri de konutlardır. Öyle ki son dönemdeki konut fiyatlarının artışı yine aynı şekilde kiralama bedellerindeki artış ve bu konuda ekonomik olarak konutların değerlerinin olduğundan daha kıymetli hale gelmesi bu durumu tetiklemiştir. Bu yüzden de kişiler konutu artık bir yatırım aracı olarak görmekte ve bu konuda sürekli olarak araştırma yapmak zorundadırlar. Bu sayede kısa sürede kendilerine göre bir ev alarak oturabilir ya da bu evleri kiralayabilir ya da alabilirler. Bu sayede para kazanma konusunda da herhangi bir sıkıntı yaşamazlar. Fakat son dönemde konut konusundaki durumlar bu durumları zorlaştırmıştır. Bu yüzden de gayrimenkul konusunda çok dikkatli olmalısınız. 

Tabi ev almak ve bu konuda yatırım yapmak için konut alımı satımı konusunda bilgili olmalısınız. Aksi halde iş yapmak ve para kazanmak yerine zarara uğrayabilir ya da zarara gelebilirsiniz. Bu yüzden de konut alımdan önce ya da bir konuta sahipseniz satmadan önce bazı terimleri bilmeniz gerekmektedir. Bu terimlerden biri de gayrimenkul iktisap bedeli olmaktadır. Gelin bu terimin ne olduğunu ve nerede kullanıldığını öğrenelim. 

Buna göre İktisap; kazanma, edinme anlamlarına gelen bir terimdir. Gayrimenkulde iktisap ise bir kişinin gayrimenkulü resmi olarak edinmesidir. Bunun için 4721 sayılı Medeni Kanun’un 705. maddesine göre gayrimenkulde iktisap yani mülkiyetin kazanılması tescil ile olur. Tescil ise tapu devir işlemi ile gerçekleştirilir. Tapu tescilinin gerçekleştirildiği tarih, iktisap tarihi olarak kabul edilir. Süreç bu şekilde işler. Tabi bu terimde de başka bilinmesi gereken şeyler vardır. Ancak miras, cebri icra ya da kamulaştırma gibi durumlarda tapu devri gerçekleştirilmeden önce iktisap yani mülkiyet hakkı kazanılır. Söz konusu durumlarda mülkiyet hakkı edinildiği gün iktisap tarihi olarak kabul edilse de gayrimenkul sahibinin mülk üzerinde satma ya da kiralama gibi tasarruflarda bulunabilmesi için öncelikle tapu tescilini yaptırması gerekir. Bu adımları bilmek buna göre hareket etmek çok önemlidir. Gelin öncesinde bu durumun ne kadar önemli olduğunu görelim.

Gayrimenkulün İktisap Tarihi Neden Önemlidir?

Gayrimenkul almak özellikle de son dönemde oldukça zor bir süreç gibi gözükebilir. Çünkü fiyatların artışı gerekse konutların az olması bu durumda sıkıntı yaşamanıza neden olabilir. Aynı zamanda gayrimenkul durumu sadece bir konut alıp satmak ile ilgili değildir. Bu konularda bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Çünkü bu noktada son dönemde oldukça fazla dolandırıcılar mevcuttur. Bu yüzden bu konuda oldukça bilgili ve dikkatli olmalısınız. Bu konuda gayrimenkulün iktisap tarihi de önemli bir konu başlığıdır. İktisap bedeli ve tarihi, değer artış kazancı vergisi miktarının belirlenmesinde kullanılır. 193 numaralı Gelir Vergisi Kanunu’nun 80. maddesine göre iktisap edilen bir gayrimenkulün 5 yıl içerisinde elden çıkarılması ile elde edilen kazançlar, değer artış vergisine tabi tutulur. İlgili kanun maddesine göre iktisap şeklinin ne olduğuna bakılmaksızın vergi mükellefiyeti doğar. Gayrimenkulün sadece satın alınması değil; takas, trampa, kamulaştırma ya da ticaret şirketlerine sermaye olarak konulması yoluyla edinilmesi de yeterlidir. Bu şekilde iktisap edilen ve elden çıkarılan gayrimenkuller de değer artış kazancı vergisine tabi tutulur. Gelin hep birlikte iktisap bedelinin nasıl hesaplandığına bir bakalım.

İktisap Bedeli Nasıl Hesaplanır?

İktisap bedeli ile ilgili en merak edilen şeylerden biri de bu bedelin hesaplanma durumudur. Buna göre gayrimenkulün değişen iktisap bedelinin tespiti için satılacağı günkü TEFE (Tüketici Fiyatları Endeksi) oranındaki artış baz alınır. Bu oranı bilmek en önemli şeylerden biridir. Buna göre eğer TEFE’de %10’dan az bir artış olmuşsa endeksleme ve yeniden hesaplama yapılmaz. TEFE hesaplanırken gayrimenkulün elden çıkarıldığı ayın oranı hesaba katılmaz. TEFE’deki artışa göre hesaplanan yeni iktisap bedeli üzerinden ise gayrimenkul değer artış kazancı vergisi belirlenir. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Aksi halde oldukça sıkıntılı bir süreç yaşayabilirsiniz. 

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Nedir?

Gayrimenkul almak artık çok istenen fakat zor olan bir süreç. Yine aynı şekilde bu süreçte bilgili olmak çok önemli. Çünkü son dönemde bilindiği üzere herkes konut arayışında ve bu konuda birçok şirket var. Bu yüzden de bu konuda güvenilir adımlar atmak ve bazı şeyler konusunda bilgili olmakta sizler için çok faydalı. Buna göre bunlardan biri de önemli bir terim olan gayrimenkul değer artış kazancı vergisidir. Buna göre bir malın elden çıkarılması ile elde edilen kazançlar değer artış kazancı olarak adlandırılır. Öyle ki 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 80. maddesine göre satın alınan bir gayrimenkulün 5 yıl içerisinde satılması ile elde edilen değer artış kazancı vergiye tabidir. Ancak gayrimenkul satışından elde edilen tüm değer artış kazançları için vergi ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Bunu da unutmamalısınız. 

Diğer yandan miras yoluyla veya bedelsiz yani anne-babanın çocuğuna ev alması gibi durumlarda elde edilen gayrimenkullerin satışı için değer artış kazancı vergisi ödenmez. Vergiye tabi olması için bir diğer şart ise elde edilen gelirin istisna haddi üzerinde olması gerekliliğidir. Bu durumları bilmek oldukça önemlidir. Çünkü dolandırıcı şirketler ya da kişiler bu konuda sizleri bilgisiz görür ise bu konuda oldukça büyük sorunlar yaşayabilirsiniz. Özellikle de son dönemde bu konuda birçok sorun yaşanmaktadır. Bu yüzden de bu konularda oldukça dikkatli olmalısınız. 

İstisna Haddi Nedir?

Bu konuda diğer bir merak edilen şeylerden biri de istisna haddi terimidir. Buna göre gayrimenkulün alındığı ve satıldığı zaman arasındaki kazancın miktarına göre vergi mükellefiyeti oluşur. Diğer yandan Gelir İdaresi Başkanlığı her yıl alım ile satım arasındaki farkın hangi tutar üzerinde olması gerektiğini açıklar. Bu sınır olarak belirlenen tutara istisna haddi denir. Örneğin 2019 yılı içerisinde gayrimenkulünü satan kişilerin 14.800 TL’nin altında kazanç sağladıkları takdirde gayrimenkul değer artış kazancı vergisi ödemesi gerekmez. Yıllara göre istisna haddini öğrenmek için Gelir İdaresi Başkanlığı Değer Artışı Kazançlarına İlişkin İstisna Tutarı sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Bu sayfada edinebileceğiniz tüm bilgiler vardır. Sizler de bu bilgiler doğrultusunda işlemlerinizi yapabilirsiniz. 

Diğer yandan bu konuda dikkat etmeniz gereken birçok detay vardır. Buna göre bunlardan biri de istisna haddinin üzerinde değer artış kazancı elde eden kişilerin beyanname vermesi gerekir. Bu durum oldukça önemlidir. Gayrimenkul satışının yapıldığı yılı takip eden mart ayının 25’ine kadar beyanname verilmesi şarttır. Mesela gayrimenkulünü Haziran 2019 tarihinde satan kişinin, 25 Mart 2020 tarihine kadar beyanname vermesi gerekir. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi, mart ve temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenebilir. Bu zamanları unutmamanız oldukça önemlidir. Aksi halde sorun yaşayabilirsiniz. 

Gayrimenkul Değer Artış Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Konutlar ile ilgili diğer bir merak edilen konu ise gayrimenkul değer artış vergisinin nasıl hesaplanmadığıdır. Buna göre değer artış kazancı vergisi hesaplanırken gayrimenkulün satın alındığı tarihteki fiyatı üretici fiyat endeksine (ÜFE) göre yeniden hesaplanır. Diğer yandan bu konuda bilinmesi gereken diğer bir şey ise gayrimenkulün satış bedelinden, ÜFE’ye göre hesaplanan bedel çıkarılır. Elde edilen sonuçtan vergi ve harç gibi giderler de çıkarılır. Kalan tutar istisna haddi üzerinde ise o yılın vergi dilimine göre ödenmesi gereken vergi belirlenir. Sizler de bu sayede çıkan ücreti ödeyerek işlemlerinizi kısa sürede halledersiniz. 

Vergi Kapsamına Giren Mal ve Haklar Nelerdir?

Konutlar konusunda merak edilen diğer bir konu ise hangi mal ve hakların vergi kapsamına girdiği konusudur. Buna göre aşağıdaki şekillerde elde edilen kazançlar bu verginin kapsamına girmektedir. Sizler de bu maddeleri inceleyerek neyin ne olduğunu kısa sürede çözebilirsiniz. Buna göre ;

• İvazsız (karşılıksız) olarak iktisap edilenler (bağış, miras vs.) ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan

• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinde yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan

• Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan

• Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan

• Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan

• İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) Gelir Vergisi Kanunu'nun maddenin birinci fıkrasının

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Beyannamesi Nereye Verilir?

Bu konuda diğer merak edilen şeylerden biri de hazırlanan beyanname ile ilgili belgenin nereye verilmesi gerektiğidir. Buna göre değer artış kazancı beyannamesi, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazır beyan internet adresi üzerinden veya vergi daireleri üzerinden verilebilir. Hesaplama sonucunda vergi çıkması durumunda yine Gelir İdaresi'nin internet adresleri üzerinden veya vergi dairelerinden ödemesi yapılabilir. Bu adımlar oldukça kolaydır. Sizler de bu adımları yaparak kısa sürede işlemlerinizi halledebilirsiniz. 

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Beyanname Verme ve Ödeme Dönemi Nasıl İşler?

Gayrimenkul ile ilgili bilinmesi gereken birçok detay vardır. Bunlardan biri de beyanname verme döneminin nasıl işlediği kısımdır. Buna göre bilinmesi gereken  ilk şey 2022 yılı içinde satışı yapılan gayrimenkul için 2023 yılının mart ayının 1 ila 31 arası yıllık gelir vergisi beyannamesi verilir ve yine 2023 yılının mart ve temmuz aylarında 2 eşit taksitte ödenir. Sizler de bu ücreti ödeyerek işlemlerinizi kısa sürede yapabilirsiniz. 

Ev Satışında 5 Yıl Muafiyeti Kalktı mı?

Konutlar ile ilgili her geçen gün farklı gelişmeler ve yenilikler olmaktadır. Bu yüzden de konutlarla ilgilenen kişilerin bu günceli bilmeleri ve buna göre hareket etmeleri zorunludur. Aksi halde bu konuda mağdur olabilirsiniz. Buna göre ev satışında 5 yıl muafiyeti hâlâ devam ediyor. Diğer yandan edinme tarihinden sonra 5 yıl içinde satılan gayrimenkullerin kazançları değer artış kazancı vergisine tabiidir. Sizler de bu konularda bilgi sahibi olarak bu dönemde konutlar konusunda hareket edebilir ve konut yatırımı yapabilirsiniz. Bu sayede kısa sürede çok büyük kazançlar kazanabilir ve bu konuda herhangi bir sıkıntı yaşamazsınız.