Otomatik Vitesli Araçlar ve Kullanımı Nasıldır?
| Melike Kayabaşı
Günümüzde en çok tercih edilen
şeylerden biri de otomatik vites. Özellikle de kadınların daha çok tercih ettiği
otomatik vitesin birçok avantajı var. Tabi buna bağlı olarak dezavantajları
da mevcut. Gelin hep birlikte otomatik vitesli araçları ve kullanımlarını
inceleyelim.
Teknolojinin gelişmesi ile
birlikte araçlarda da birçok değişiklik yaşandı. Bunlardan biri de artık
otomatik vitese sahip araçlar. Son dönemde DSG şanzımanlı araçlarla birlikte
yaygınlaşan otomatik vitesli araç modelleri, sürücülere hem konfor hem de yakıt
tüketimi noktasında oldukça cazip gelmektedir. Bu yüzden de oldukça fazla
tercih edilmektedir. Bu tür araçlar hem
DSG (Yarı-Otomatik) şanzımanlı hem de tam otomatik vitesli araçlar olarak
kullanımdadır. Her ne kadar fiyat açısından oldukça yüksek bir maliyeti olsa da
hem arızalarında hem de diğer işlemlerinde elektronik cihazlar yardımı ile
yetkili servislerde müdahalesi kolay olan araç türlerindendir. Bu sayede araç
maliyetleri konusunda da oldukça düşüktür. Diğer yandan yaygınlaşan teknolojik
gelişmeler bu tip araçlar içinde birçok genel kontrol geçmektedir. Check-up
kontrolü de buna örnek olarak verilebilir.
Genel özelliklerine
baktığımızda otomatik vitesli araçlar elle vites değiştirilmediği, buna bağlı
olarak da debriyajın olmadığı araçlardır. Özellikle debriyaj-vites
koordinasyonunu sağlayamayan kişiler için ideal bir seçenek olarak karşımıza
gelir. Bu konuda özellikle de kadınların tercihi otomatik vites olmaktadır.
Diğer yandan otomatik viteslerin kolaylığı artık araç kiralamada da oldukça
yaygınlaşmıştır. Kişiler artık manuel vites yerine kolaylık için otomatik vites
tercih etmektedir.
Otomatik Vitesli Araçlar Nasıl Kullanılır?
Otomatik viteslerin en büyük
özelliği bilindiği üzere araçlarda debriyaj bulunmamasıdır. Bu sayede debriyaj
olmadığı için sol ayağınız devre dışı kalıyor. Direksiyonun alt bölgesinde
solda fren, sağda da gaz olmak üzere iki pedal bulunuyor. Hızlanırken veya
durmak istediğinizde bu iki pedalı kullanıyorsunuz. Bu sayede kolaylıkla araç
kullanımı yapabilirsiniz. Diğer yandan bazı vites seçenekleri ile araç
kullanımı oldukça kolaylaştırılmıştır. Bunlardan biri de en önemlisi otomatik
vitesli araçlarda rakamlar yerine harflerin oluşturduğu vites modları
bulunuyor. Bu modlar; P modu (park), R modu (geri), N modu (boş), D modu
(drive/sürüş), S modu (sport/hızlı sürüş) harflerinden oluşmaktadır. Bu modlara
göre aracınızı sürebilir ve kolaylık sağlayabilirsiniz. Bu modları daha detaylı
açıklarsak eğer; P Modu (park), aracın park halinde veya uzun süreli duraklama
halinde kullanılmalıdır. Bu moda aldıktan sonra kontağı saat yönünün tersine
çevirerek arabanın stop ettirilmesi gerekmektedir.
R Modu (geri), aracın geri manevrasında kullanılan bir moddur. R Kolu (Reverse)
işaretini aracı park ederken de kullanabilirsiniz.
N Modu (boş), aracın boş vites durumunu gösteren mod olup, aracın hızını
kontrol etmek istemediğiniz durumlarda kullanılması söz konusudur. Motorun stop
ettirilmediği veya aracın arkadan itilme, önden çekilme durumu söz konusu
olduğunda da kullanılabilir.
1, 2, 3 Modları; bu modlar küçük vites modları olarak da bilinir. Bunlar asıl
freni yıpratmak istemediğinizde bir motor fren sistemi görevi görmektedir.
Genellikle dik yokuşlardan aşağıya inişlerde kullanılması önerilir. Diğer
yerlerde çok kullanmanıza gerek yoktur aslında.
D Modu (sürüş), aracın ilk hareketinde etkin olması gereken bu modda, kontrollü
hızda sürüşler için kullanılması gereken bir moddur. Aracın yakıt tüketimini en
aza indiren ve sabit hız ile hareketi esnasında kullanımda olan bu mod, aynı
zamanda yokuş iniş-kalkışlarında araç dengesi ve yol tutuşu için hızı otomatik
ayarlayan bir mod olarak karşımıza çıkar. Güvenlik açısından da oldukça
önemlidir.
S Modu (sport/hızlı), araçların genellikle yüksek devirde çalıştığı moddur ya
da hızını yüksek tuttuğu durumlarda kullanılan bir moddur. Bu modla alakalı
olarak bilmeniz gereken öncelikle bu mod h araçta bulunmaz, 1.8-2.0 motor
hacimli araçlarda sıklıkla kullanılan bir mod olup, yüksek devir altında
yoldaki tutuşunu sağlamaktadır. Bu modda motor biraz zorlansa bile spor araçlar
için yoldaki hakimiyetini engellememektedir. Spor Modu olarak bilinen S modu,
yakıt tüketimi noktasında araçlar için dezavantajlı bir seçenek olduğunu
belirtmek gerek. Eğer güç konusunda ön planda olmayı seviyorsanız ya da yakıt
konusu sizin için önemli değilse bu modu oldukça fazla seveceksiniz.
Yeni Başlayanlar Otomatik Vites Aracı Nasıl
Kullanmalı?
İlk defa otomatik vitesli bir
aracın sürücü koltuğuna oturacaksanız bilmeniz gereken birkaç husus bulunuyor.
Bu hususları dikkate alırsanız oldukça kolay şekilde bu vitese alışır ve rahatça
seyahatinize devam edebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken ilk şey doğal
olarak aracı çalıştırmaktır. Aracınız ister “start-stop” anahtarsız olsun
isterse kontak anahtarıyla çalışıyor olsun çalıştırmaya başlamadan önce mutlaka
fren pedalına basmalısınız. Aksi takdirde aracınız çalışmayacaktır. Bu otomatik
viteste en çok unutulan şeylerden biridir. Diğer bir adım ise vites genellikle
“P” modundadır. “P” den “R” ye veya “D” ye almak istediğinizde mutlaka ayağınız
fren pedalında olmalıdır. Yoksa vitesi yerinden oynatamazsınız. Vites
değiştirirken de vites topuzunun önündeki jikleye basmayı unutmuyorsunuz. Bu da
otomatik vitesli araçlarda en çok unutulan şeylerden biridir.
Diğer yandan diğer bir bilmeniz gereken şey ise araçtan inmek istediğinizde
mutlaka vitesi “N” konumuna getiriyorsunuz. Daha sonra el frenini çekiyorsunuz.
Ondan sonra “P” konumuna alıp, aracı kapatabilirsiniz. Yapmanız ve bilmeniz
gereken şeyler bunlar. Bu adımları bildiğinizde kolaylıkla aracı çalıştırabilir
ve otomatik vitesli aracın keyfini çıkartabilirsiniz.
Otomatik Vitesli Aracı Nasıl Hareket Ettireceksiniz?
Otomatik vitesli aracı hareket ettirmek konusunda bazı soru işaretleri vardır. Bunun
nedeni ise alışık olduğumuz sisteme farklı gelmesidir. Öncelikle yapmanız gereken
araca binmeden öncelikle lastik kontrollerini mutlaka yapmalısınız. Bu adım
genel olarak unutulmaktadır. Diğer bir adım ise araca bindikten sonra da koltuk
ve aynaları kendinize göre ayarlıyorsunuz. Ardından araç ile ilgili kısma
geçebiliriz. Bu adımda kontak anahtarını yuvasına yerleştiriyorsunuz. Ayağınız
frendeyken kontağı çevirmeniz gerekiyor. Ardından park alanından; ileri yönde
hareket edecekseniz vitesi “N” konumundan “D” konumuna alın ve ayağınızı
frenden kaldırmalısınız, geri hareket edecekseniz, ayağınız frendeyken “N”
konumundan “R” ye almalısınız. Sinyalinizi verdikten sonra yola çıkabilirsiniz.
Unutmamanız gereken diğer şeylerden biri de vitesi “D” ye aldıktan sonra
bekleme veya araçtan inene kadar vitesle uğraşmıyorsunuz. Siz hızlandıkça veya
yavaşladıkça araç otomatik olarak ayarlıyor. Bundan sonrası ise size kalıyor. Bu
noktada önemli olan diğer unsur ise trafik kurallarını dikkate alarak araç
kullanmaktır. Bunu ihmal etmemeniz gerekmektedir. Son olarak otomatik vites ile
ilgili trafik ışıklarına geldiğinizde eğer uzun süre bekleyecekseniz, aracı “N”
ye alabilirsiniz. Bunun dışında herhangi bir işlem yapmadan, bekleme yapabilir,
yeşil ışık yandığında da direk hareket edebilirsiniz. Tüm bunları bildiğiniz ve
uyguladığınız şekilde otomatik vites oldukça kolay ve pratiktir. Bu yüzden de
artık insanlar otomatik vitesi tercih etmektedir. Eğer yeni araç alacaksanız ve
otomatik vites ile ilgili sıkıntılar yaşıyorsanız ilk olarak araç kiralamadan
otomatik vitesli araç kiralayabilir ve deneme sürüşü yapabilirsiniz. Eğer
beğenirseniz buna göre bir otomatik vitesli araç alabilirsiniz ya da klasik
olarak manuel vitese devam edebilirsiniz.