Sovtaj Nedir ve Sovtaj Bedeli Nasıl Ödenmektedir?
| Melike Kayabaşı
Araçlar ile ilgili bilinmesi gereken şeyler oldukça uzundur. Fakat bunları bilmek haklarınızı da bilmeniz açısından çok önemlidir. Bu yüzden sigorta ürünleri, tatsız sürprizler karşısında poliçede yer alan teminatlar ve limitler dâhilinde güvence sağlamayı amaçlar. Bunları da bilmek size düşer. Sigorta ürünleri ve teminatları hakkında bilgi sahibi olsanız da günlük hayatta karşılaşabileceğiniz bazı terimleri bilmemeniz ise gayet normal. Söz konusu kasko sigortası olduğunda ise duyabileceğiniz terimlerden biri sovtaj! O halde şimdi, sovtaj hakkında bilmeniz gerekenleri sıralayalım. Aksi halde bazı işlemleri bilmeden sigorta şirketinden bir şey beklemeniz yanlış olacaktır.
Sovtaj Ne Demek?
Sovtaj ile ilgili ilk olarak bilmeniz gereken şey ise anlamı. Buna göre sovtaj, hasar görmüş olan bir aracın hasar gören veya hasar görmeyen bölümlerinin, sigortalının onayı alınarak satılması uygulamasıdır. Sovtaj bedeli ya da bilinen diğer adıyla sovtaj geliri ise hasara uğrayan aracın satılması sonrasında elde edilen meblağ olarak bilinir.
Bu noktada bir örnek vererek durumu açıklamamız daha iyi olacak. Bir aracın kasko sigortası ile teminat altına alındığını varsayalım. Eğer araç bir kaza nedeniyle hasar alırsa ve poliçede belirtilen teminatlara, limitlere aykırı bir durum söz konusu değilse sigorta şirketi sigortalıya teminat ödemekle yükümlüdür. Bu zorunlu bir durumdur. Eğer ki bir kaza sonrasında aracın perte çıkmış olduğu ekspertiz raporu ile kanıtlandığı takdirde sigorta yaptıran araç sahibine, aracın rayiç bedeli ödenir. Fakat ödenen bu rayiç bedelle, aracın hasarlı ve hasarsız tüm parçaları, bölümleri, diğer bir deyişle aracın tüm hakları artık sigorta şirketine ait olur.
Eğer sigortalı, pert aracın çalışan parçalarını ya da hurdasını sigorta şirketine bırakmak istemezse bu durumda eksperler ve/veya sigorta şirketleri gerekli çalışmaları yapıp bu parça ve bölümler için bir bedel belirler. Belirlenen bu bedel ise sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödenecek tazminattan düşülür. Tüm bunları dedikten sonra tutar olarak da bunları bilmeniz ve görmeniz önemlidir. Şimdi, bunu basit bir örnekle açıklayalım.
Kasko sigortası ile teminat altında olan bir araç kazaya karıştı ve ekspertiz raporu ile pert olduğu tescillendi. Rayiç bedeli 200.000 TL olan bir aracın hurdası ise 20.000 TL ve sigortalı hurdayı kendisi almak istiyor. Bu durumda sigorta şirketi, aracın bu bölümünü alıp bir kazanç elde edemeyeceği için, ödeyeceği tazminattan aracın sovtaj değerini düşer.
Dolayısıyla sigorta firmasının sigortalıya ödeyeceği tazminat 200.000 TL değil, sovtaj bedeli düşülerek 180.000 TL olacaktır. Sizler de bu örnekteki gibi küçük bir heaplama yaparak aslında durumun ne olduğunu görebilirsiniz.
Sovtaj Bedeli Nasıl Belirlenir? Sovtaj Bedeli Hesaplama Nasıl Yapılır?
Sovtaj nedir sorusundan sonra en merak edilen şeylerden biri de bu bedelin belirlenmesi ve hesaplama yapılması durumudur. Buna göre ilk öncelikle bir kaza sonrasında aracın tüm haklarını sigorta şirketine verme durumunda, elde edilecek sovtaj bedelini merak ediyor olabilir ve merakınızı gidermek için hesaplama yapmak istiyor olabilirsiniz. Fakat bunun için bir formül olmadığını hemen belirtelim. Bu yüzden sistemsel olarak net bir bilgi alamazsınız. Fakat uzmanlardan yardım alabilirsiniz. Çünkü bu hesaplama sadece uzmanlar tarafından yapılabilir. Ayrıca sovtaj hesaplamasında bir diğer yolun, sigorta şirketlerinin sovtaj değerinin tespiti için ihale yapmaları olduğunu da not düşelim.
Sovtaj bedeli hesaplaması ve belirlenmesi, sigorta şirketlerinin anlaşmalı oldukları eksperler veya anlaşmalı sovtaj firmaları tarafından gerçekleştirilir. Buna göre ekspertiz raporunda belirtilen sovtaj bedeli doğrultusunda eğer sigortalı, hasarlı aracın tüm haklarını sigorta şirketine devretmediyse sigorta şirketi, sigortalıya ödeyeceği tazminat bedelinden düşer. Böylece hesaplama yapılır. Bu noktada akıllara başka bir soru gelmektedir. Peki, sovtaj bedeli kime ödenir? Kaza sonrasında kaskodan aracın rayiç bedeli temin edildiyse sigortalı araçtan artı bir bedel talep edemez. Bu durumda aracın sovtaj bedeli sigorta şirketine ödenmiş olur. Böylece sorunun cevabını da vermiş olduk.
Sovtaj Neden Uygulanır?
Sovtaj ile ilgili olarak diğer merak edilen şeylerden biri de bu durumun neden uygulandığıdır. Sovtajın önemli iki faydası olduğunu söyleyebiliriz. Birincisi, sovtaj sayesinde araç parçaları geri dönüşüme kazandırılabilir. Bu da son dönemde oldukça popülerdir. İkincisi ise sigorta şirketlerinin sovtaj ile elde ettiği gelir, ödedikleri hasarın bir kısmının karşılanmasına yardımcı olabilir ve bu da ülke ekonomisine katkı sağlamak adına önemli bir durumdur. Bu da oldukça önemli bir faydadır.
Sovtaj Hangi Durumlarda Devreye Girer?
Sovtaj uygulamasının çoğunlukla ulaşım araçlarında devreye girdiğini duyabilirsiniz. Genellikle kasko poliçelerinin konusu olan sovtaj, çoğunlukla çok hasar gören ve kullanılamaz hale gelen araçlar için tercih ediliyor. Hasar nedeniyle tamiri çok yüksek maliyetli olan veya tamir edilemez durumdaki araçların tamamı veya bazı parçaları satış yoluyla şirket veya tayin edilen yetkili tarafından satılıyor. Bu sayede, sigorta şirketinin araç sahibine ödediği tazminatın bir kısmı satış geliriyle karşılanıyor. Aslında bu durumda iki tarafta oldukça kazançlı oluyor. Diğer yandan tazminat yükü azalırken sigortalı da aracı elden çıkarma sürecini güvenle tamamlamış oluyor. Bu noktada sovtajın devreye girme durumu hakkında meraklı olabilirsiniz. Bu durumu ise şu şekilde sıralayabiliriz;
Kasko sözleşmesi bulunan bir araç kaza yaptığında öncelikle bilirkişi devreye girerek kaza ve zarar düzeyi inceleniyor.
Uzman, araç için eksper raporu oluşturuyor. Rapor, aracın pert olduğunu belirtirse, kaza gününe dair rayiç bedel belirleniyor.
Rayiç bedel tutarında tazminat, araç sahibine ödeniyor.
Tazminat tutarı nedeniyle zararla karşı karşıya kalan sigorta şirketi, sovtaj hakkını kullanabiliyor. Aracın tamamını ya da parçalarını araç sahibinin onayıyla satışa sunuyor.
Kasko Sigortası ile Aracınız Güvende
Araçlarla ilgili birçok durum meydana gelebiliyor. Bu yüzden de geç olmadan bazı önlemler almak için zamanınız olmayabilir. Bildiğiniz gibi trafikte onlarca araç var ve bazen kazalar olabilir ya da kaza değil, sel baskınları, üçüncü kişi tarafından verilen zararlarda olabilir. Ne yazık ki aracınız hiç ummadığınız bir anda hiç ummadığınız şekilde bir hasar alabilir. Üstelik bu hasarlar hem aracınızın kullanılamaz hale gelmesine hem de maddi olarak zarara uğramanıza neden olabilir. Bu noktada umutsuzluğa kapılabilirsiniz. Ama aslında sakin olabilirsiniz. Eğer kasko sigortanız varsa karşılaşabileceğiniz kötü sürprizlere karşı, poliçeniz sayesinde teminatınız da var demektir. Bu da sizin bir şey düşünmenizi engeller.
Eğer ki kasko hakkında detaylı bilgi almak isterseniz ya da kasko hakkında merak ettikleriniz var ise bu noktada kasko ile ilgili yazılarımızı web sitemizden inceleyebilir ve bilgi sahibi olabilirsiniz. Ayrıca dilerseniz “Kasko Sigortası Teklif” yazımızı da okuyarak aracınızın özelliklerine, ihtiyaçlarınıza ve isteklerinize uygun bir poliçe için fiyat bilgisi alabilirsiniz. Tam da bu noktada her yıl yenilenmesi gereken ve kasko ile sıklıkla karıştırılan Zorunlu Trafik Sigortası’nı da unutmamak gerek. Farklı teminatlara sahip olan, hem aracınızı hem de trafikteki diğer araçları teminat altına almak için gerekli olan Zorunlu Trafik Sigortası ve Kasko Sigortası arasındaki farklara dilerseniz yazımızdan ulaşabileceğinizi de hatırlatalım.