Dizel Partikül Filtresi ve Görevi Nedir?
| Melike Kayabaşı
Araçların birçok donanımsal özellikleri bulunmaktadır. Bunlardan biri olan ve oldukça önemli olan donanımsal özelliklerden biri de dizel partikül filtresidir. En önemli araç donanımlarından biri olan ve dizel araçlarda yer alan bu filtre ile egzoz bölgesinden çıkan zararlı gazların salınımı ve çevreye verilen zarar en aza indirilir. Araçların tek çıkış bölgesi egzoz olduğundan dizel partikül filtresi de egzoz ile birleştirilir ve bu şekilde kullanılır.
Dizel Partikül Filtresi Nedir?
Dizel partikül filtresi, çevre için oldukça önemli olan bir sistemdir. Ve bu sistem ile çevrenin korunması hedeflenmiştir. Yalnızca dizel araçlarda yer alan bir parça olan ve gözenekli bir yapıya sahip olan sistemde aynı zamanda sensörler aracılığıyla araç ile bağlantı kurabilen dizel partikül filtresi, ideal koşullar altında %80 oranında olumlu sonuç verebilir. Bu yüzden de dizel araçların mutlaka bu filtreye sahip olması gerekmektedir. Peki bu dizel partikül filtresinin görevi nedir?
Dizel Partikül Filtresi Görevi Nedir?
Dizel partikül filtresi motorun çalışması sonucunda ortaya çıkan ve doğaya hatta atmosfere zarar veren durumu ortadan kaldırır. Aynı zamanda dizel partikül filtresinin görevlerini kısaca şu şekilde sıralayabiliriz;
• Dizel partikül filtresi, otomatik olarak aktif jenerasyon işlevini gerçekleştirir. 4 adımdan oluşan jenerasyon işlevinde öncelikle elektrik kontrol ünitesi sensörlerinden gelen uyarı ile temizlik işlemine başlar. Ardından motor soğutma suyunun sıcaklığını ve depodaki yakıt miktarını kontrol eder. Son olarak dizel partikül filtresinin içine püskürtülen yakıt ile zararlı gazları ayrıştırır.
• Egzozdan çıkan yanmış gazlar dizel partikül filtresi tarafından filtrelenirken yanmayan yakıtlar filtreye yapışır. Böylece doğal dengenin korunması mümkündür.
Dizel Partikül Filtresi Nasıl Temizlenir?
Dizel partikül filtresi tıkandığında temizlemeniz gerekmektedir. Aksi halde sistemi bozabilir ve aracınıza zarar verebilirsiniz. Bunun için kullanılan yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;
1- Pasif Temizleme
Motordan çıkan sıcak gazların etkisiyle ısınan ve takılı kaldıkları yerde yanan partiküller ile filtre pasif olarak temizlenir. Partiküllerin yanması sonucunda zararlı etkileri kaybolur ve egzoz aracılığıyla atmosfere salınımı gerçekleşir.
2- Aktif Temizleme
Dizel partikül filtresindeki doluluk oranı %45’e ulaştığında motor beyni odaklı bir yöntem olan aktif temizleme devreye girer. Böylelikle tıkanmayı engelleyebilmek için enjektörler tarafından yakıt püskürtülür. Ardından egzoz gazı çıkışının sıcaklığında artış görülür ve filtre içinde tıkanan partiküller yanar.
3- Sürüş İle Temizleme
Sürüş ile temizleme yöntemi, yoğun trafikte bulunan ve düşük hızlar ile kısa süre boyunca kullanılan araçlarda tercih edilir. Dizel partikül filtresine ait uyarı ışığı yandığında panik yapmaya gerek yoktur. 60- 70 km/ saat hız ile yavaşlamadan ve durmadan 10- 15 dakika süre aralığında yol alan bir aracın, dizel partikül filtresi temizlenebilir. Temizlenme sürecinde aracın yüksek rölantide ve düşük devir saatinde olması gerekir.
Dizel Partikül Filtresi Arızasını Nasıl Anlayabiliriz?
Dizel partikül filtresi arızalandığında ortaya bazı durumlar çıkar. Filtrenin belirli bir orandan daha fazla tıkanması durumunda aracınızın gösterge panelinde uyarı ışığı yanar. Bu durum uyarı motor ya da egzoz arıza lambalarında gösterilir. Diğer yandan sistem tıkandığında araç için tüketilen yakıt miktarı artar ve araçta bir koku olur. Aynı zamanda aracın çekiş gücünde de aksamalar olur. Motor gücünün düşmesine neden olan dizel partikül filtresi, aynı zamanda turbo basıncının azalmasına yol açar. Eğer aracınız son model bir araç ise dijital panel daha gelişmiştir. Bunun için yazılı uyarı olmayabilir. Eğer ki partikül filtresi dolu ya da arızalı olmamasına rağmen uyarı ışığı yanmaya devam ediyorsa egzoz basınç sensörü ve bağlantıları kontrol edilmelidir. Bu kısımlarda bağlantı kopukluğu ya da yırtılma varsa dizel partikül filtresinin çalışmasını engellenebilir. Diğer yandan dizel partikül filtresinin içinin kurumla dolması arızaya neden olur. Bu noktada bir bakıma götürmeniz gerekmektedir.
Dizel Partikül Filtresi Çıkarılırsa Ne Olur?
Dizel partikül filtresi çıkarıldığında ne olacağı merak konusudur. Buna göre turbo, motor aksamları, enjektör ve egr valfi gibi diğer parçalar da zarar görür. Bunun yanı sıra dizel partikül filtresi çıkarılırsa aracın turbo basınç değeri normal bir düzeyde kalamaz ve bu nedenle turbo şarj sorunları yaşanır. Bundan başka ise motorda tekleme, çekiş performansında düşüş, yanmamış egzoz kokusu ve stop etme problemleri görülür. Son olarak ise dizel partikül filtresi çıkarıldığında tüketilen yakıt miktarı artar.
Diğer yandan en merak edilen sorulardan biri de bu filtrenin dolması ile ne olacağıdır. Buna göre dizel partikül filtresinin dolması aracın çekiş gücü, turbo basıncı, egzoz kokusu ve yakıt tüketimi konularında etkilidir. Tıkanan filtre aynı zamanda motorun gücünde de düşüşlere neden olabilir. Aynı şekilde araç performansını da etkiler. Bu yüzden mutlaka bu sistem ile ilgili bakımlarınızı yapmalısınız. Eğer aracınızın motoruna ve performansına bir şey olmasını istemiyorsanız filtreyi temizlemeli ve düzgün bakmalısınız.
Dizel Partikül Filtresi Kendini Nasıl Temizler?
Dizel partikül filtresi yüksek ısı ile kendi kendini temizleyebilir bir sistemdir. Bu süreçte dizel partikül filtresinin belirli değerin üstündeki bir ısıya erişmesi ve bu seviyede kalması gerekir. Isının etkisiyle içi kurum ya da diğer maddeler nedeniyle tıkanan dizel partikül filtresi kendi kendini temizler. Böylece filtrenin içindeki tıkanan partiküller yanarak egzoz aracılığıyla dışarı atılır.
Hangi Araçlarda Dizel Partikül Filtresi Vardır?
Dizel araçların sahip olabileceği bu sistem yapı olarak bal peteğine benzeyen ve atmosfere zararı olan katı partikülleri filtreleyerek bünyesinde tutar. Bu sistemin hangi araçlarda olduğu ise merak konusudur. Euro 4 araçların bir kısmında dizel partikül filtresi yer alırken Euro 5 ve Euro 6 araçların tamamında bu filtre bulunur. 2010 ve öncesi piyasaya çıkan araçlarda dizel partikül filtresi yerine katalizör tercih edilirken daha sonra sunulan araç modellerinde dizel partikül filtresi yer alır. Bu filtre ile emisyon standartlarını karşılamak mümkündür. Filtrenin tıkanması ya da arızalanması durumunda ise egzoz, motor, yakıt tüketimi ve turbo basıncı gibi diğer faktörlerin etkilenmemesi için dizel partikül filtresinin temizlenmesi gerekir.